Ամփոփիչ նյութ․․․

Ափոփում գրելուց առաջ որոշեցի անցած տարվա ամփոփումս կարդալ և համեմատել այս տարվա հետ։ Այս տարի բավականին պասիվ եմ եղել և ցավոք սրտի շարունակում եմ լինել։ Եթե անցած տարի ազատ չէի լինում նախագծերի, համերգների պատճառով, իսկ հիմա ազատ չեմ լինում ընդանրապես։ Բայց որպիսի ամբողջովին չկտրվեմ իմ նախկին առօրիայից և շարունակեմ անել այն ինչ սիրում եմ, շարունակում եմ «Ակների» անդամ մնալ։ Ինչպես անցած տարի, այս տարի էլ բացակայում եմ քիչ, միայն վատ առողջ լինելու դեպքում։ Համեմատած այն ամենի ինչով զբաղվում էի անցյալ տարի, ակտիվ եմ «Ակների» հետ կապված նախագծերում՝ համերգներ, ելույթներ, ճանփորդություններ։

My school and I

One of the most important part of every pupul's life is school. My school has given me a lot, but i think the most important is the feeling that you are free. You can do what you want, where and when you want and don't do if you don't want. My school is my second home. I have growen up here. My mother studied at the pedagogical college of our school. My aunt was working in our school and when she saw my mother she liked her so much, that she asked my father to come and see her.

Հայերը և միջին հայերենը...

Վալերի Բրյուսովը 1916 թվականին գրեց «Հայաստանի պոեզիան գնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրեր» ժողովածուն, որտեղ խոսում է հայ միջնադարի քնարերգության մասին: Այն համարվում է լավագույնը հայոց բանաստեղծությունների մեջ: Վալերի Բրհուսովը գրել է մարդու զգացմունքների, բնության գեղեցկությունը արտացոլելու միտումների և հայրենասիրության մասին:

Ֆրիկից (մոտ 1230-ական թվականներ - մոտ 1310-ական թվականներ) պահպանվել են քիչ տեղեկություններ: Նրա ստղծագործություններից պահպանվել են մոտ հինգ տասնյակ բանաստեղծություններ, որոնց մեծ մասը ի մի են բերվել Տիրայր Վարդապետի կողմից: Նա գրում էր ազգային և սոցիալական խնդիրների մասին բոլորին հասանելի ձևով: 

Ներսես Շնորհալին (1166-1173թթ.) տվել են Երգեցօղ պատվանունը: Նա նույնպես գրել է հայ հերոսների, թագավորների մասին, հայերնասիրական գաղափարների մասին: Նրանից մեզ են հասել երգեր,հանելուկներ, վիպերգություն: Նա մշակել և լրացրել է Շարակնոցը, Պատարգամատույցը, կանոնավորել է հայկական եկեղեցական երգերի տարվա փուլերը ավելացնելով իր սեփական ստեղծագործություններով:

Գրերի գյուտը և պատմագրության զարգացումը

387 թվականին Հայաստանը բաժանվեց Բյուզանդական կայսրության և Սասանյան Պարսկաստանի միջև, և Հայաստանը կանգնեց լուրջ խնդրի առաջ՝ պահպանել ազգային յուրահատկությունը: Լուրջ խնդիր էր գրերի հարցը, քանի որ քրիստոնեության ընդունումից հետո արգելվել էր մեհենագիրը և հայերը ստիպված էին օգտվել այլ այբուբեններից: Օտար ազգի այբուբենները ամենօրյա օգտագործման համար ավելի դյուրին էին (22 տառ` արամեական, պահլավական, ասորական, իսկ 24 տառ հունական այբուբենը) քան մեհենագիրը (բաղկացած շուրջ 300 նշաներից): Հայերը պետք է ունենային իրենց այբուբենը, որը ավելի դյուրին է օգտագործման համար: Այսպիսով 405թ. Մեսրոպ Մաշտոցը և Սահակ Պարթևը Վռամշապուհ արքայի հովանավորությամբ ստեղծին հայկական գրերը: Նախ ի մի բերվեցին Դանիելյան գրերը, որոնք գտնվում էր Դանիել քահանայի մոտ: Բայց այն ամբողջովին չհամապատասխանեց հայերենի հնչյունային համակարգին: Եվ Մեսրոպ Մաշտոցը իր աշակերտների հետ ճանապարհ ընկավ նոր այբուբեն ստեղծելու: Գնաց Ասորիք, Ամիդ, Եդեսիա, Սամոսատ քաղաքները: Ըստ ավանդության՝ նա պատի վրա տեսել է Աստծո ձեռքը, որը գրել է ձախից աջ այբուբենի տառերը:

Ամուլսարի հետքերով...

 Ամուլսարի խնդրի մասին տեղեկանալուց հետո, որոշեցի անպայման լինել Ամուլսարում: Գիտեի՝ ճանփորդության գնում եմ ինձանից ոչ պակաս ոգևորված խմբի հետ, ու հենց այդ պատճառով առավոտյան աչքերս բացեցի ժպիտը դեմքիս: Ճանփորդությունները միշտ մեկը մեկից տարբեր են լինում, բայց միաժամանակ՝ շատ նման: Ամեն անգամ նոր բաներ եմ սովորում, նոր մարդկանց հետ ծանոթանում, արդեն ծանոթների հետ էլ՝ ավելի մտերմանում:

Բարեկամական կապերը շարունակվում են...

Երկար սպասված հանդիպումները ամենահաճելիներից են: Երկար սպասեցինք մեր ֆրանսահայ ընկերներին: Ինչպես միշտ՝ ճամփորդությունը սկսվեց դպրոցից՝ ուղղությունը՝ Արատես: Անհնար կլիներ գոնե մեկ րոպե դադար չտալ Արփա գետի մոտ: Կարելի էր ժամերով մնալ գետի ափին, բայց ճանապարհը դեպի Արատես շարունակվում էր:

Յարոսլավ Հաշեկ. «Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները»

- Վերջ ի վերջո միևնույն է, թե քեզ որպես ինչ սպանեն, որպես դասակապե՞տ թե շարքային:
- Ամեն մաջար մեղավոր չէ, որ ինքը մաջար է:
- Երբեմն մարդ կարծում է, թե վրեժ է լուծում, բայց վերջի-վերջո տուժում է այն մարդը, որին նա իր վրեժը լուծելու գործիք է դարձնում:
- Քանի որ արդեն երեսունամյա պատերազմ եղել է և մենք էլ հիմա կիսով չափ ավելի խելոք ենք, ապա երեսունը բաժանած երկուսի՝ կլինի տասնհինգ:

Հոքու և թանկա

Հոքու, հոկու կամ հայքու, հայկու և թանկան ճապոնական պոեզիայի ժանրեր են: Հոգուն ունի երեք տող, 17 վանկ (թարգմանելու ընդացքում վանկերի թիվը հիմնականում չի պահպանվում): Առաջացել է 15-րդ դարում որպես եռատող կատակային ռենգայի նախերգ։ 17-րդ դարում Մացուո Բասյոն սկզբնավորեց դասական (ոչ կատակայաին) հոքուները և մշակեց ժանրի ձևական ու գեղագիտական սկզբունքները։

Տրիոլետներ

Տրիոլետի առաջին տողը կրկնվում է չորրորդ և յոթերորդ տողերում, իսկ երկրորդ և ութերորդ տողերը նույն են: 17-րդ դարի ֆրանսիական պոեզիայից տրիոլետի ձևն անցավ մյուս գրականություններին։ Շատ օգտագործվել է 20-րդ դարի սկզբի բանաստեղծների կողմից։ Հայ բանաստեղծներից շատ է տրիոլետներ գրել Վահան Տերյանը։ Օրինակ.

Վահան Տերյան

Վահան Տերյանին համարում եմ հայ ամենառոմատիկ գրողներից մեկը: Իր գրած ամեն տողում զգացմունքներ կան: Բանաստեղծություններից կարելի է զգալ սեր, ուրախություն, հավատարմություն, բայց, երբեմն, հանդիպում են նաև նեղացած, և տխուր բանաստեղծություններ: Շատ սիրեցի Նվարդին նվիրված բանաստեղծությունը.

Սրտիս հուշերը բարի են դեռ,

Եվ քո անվամբ է, անուշ Նվարդ,

Որ մայիսին այս դառն ու անվարդ

Սրտիս հուշերը բարի են դեռ։

Թեև իջնում է հոգուս ստվերը

Եվ չեմ սպասում գալիքից վարդ,

Սրտիս հուշերը բարի են դեռ

Քնքուշ անվամբ քո, անուշ Նվարդ։

Փարիզի գույնները...

Մի քանի ժամ օդում անցկացնելուց հետո, վեջապես, հասանք Փարիզ ու oդանավակայանում մեզ դիմավորեցին անծանոթ մարդիկ, բայց ինչ իմանայինք, որ այդ նույն անծանոթ մարդկանց այդքան սիրելու էինք: Հենց առաջին օրը տեսանք Էֆելյան աշտարակը: Թարմ տպավորություններով՝ հաջորդ օրը, մեր ընտանիքով գնացինք Փարիզով շրջելու, իսկ երեկոյան՝ դասական երաժշտություն լսելու:

Փարիզյան անվերնագիր նյութ

Արդեն երեք օր է վայելում ենք Փարիզը։ Ամեն առավոտ պատուհանից երևում է փարիզյան հրաշք տեսարանը, իսկ տաք ֆրանսիական հացը առավոտը դարձնում է կատարյալ։ Առաջինը զարմացրեց Փարիզի այցեքարտ ՝ Էֆելյան աշտարակը։ Իսկ Բաստիլի հրապարակը, Շանզելիզեն, Սենա գետը, Լուվրը, Մաղեյի թաղամասը ոչ մի բանով չեն զիջում Էֆելյան աշտարակին։ Ֆրանսիայի մասին պատկերացում կազմելու համար տեսածս քիչ է, բայց հյուրընկալության մասին կարող եմ անվերջ խոսել։ Հյուրընկալվել եմ մի հրաշք ընտանիքում։

Փա՛րիզ, սպասիր մեզ...

Ֆրանսիայի դեսպանատան դիմաց կանգնած անհամբեր սպասում էինք, երբ պետք է ընկեր Աննան դեսպանա տնից դուրս գա: Մի քանի րոպե հետո ` դռների մոտ, երևաց ընկեր Աննան՝ երջանիկ դեմքով: Քիչ էր մնում ուրախությունից պարեր: Շուտով ուրախությանը միացանք նաև մենք ու մի քանի րոպե անց բոլորս ուրախ իրար էինք գրկում ու շնորհավորում: Չիմանալով ֆրանսերեն` մեծ հաճույքով եմ նստում ֆրանսերենի դասերին: Ամեն անգամ հետաքրքրությամբ փորձում եմ հասկանալ այսպես ասած ֆրանսերենի տրամաբանությունը:

Քաղաքագիտություն. Ապրիլ

Ապրիլի 8-12

Առաջադրանքներ.
1. Փորձե՛ք տալ «Ազգային շահ» հասկացության ձեր բնորոշումը:

Հարևան երկրների հետ բարեկամական հարաբերությունները, բաց սահմանները, երբեմն նաև պատերազմները կարող են լինել «Ազգային շահ»: Այսինքն մի բան, որը օգուտ է բերում ազգին կամ (և) արվում է ազգի համար:

2. Ի՞նչ գործոններ են ազդում ազգային շահերի ձևավորման վրա /գրավոր, դասագիրք և այլ աղբյուրներ/.

Քաղաքագիտություն. Փետրվար

Փետրվարի 4-8

Առաջադրանքներ.
1. Բացատրե՛ք «Արտաքին քաղաքականություն» հասկացությունը:

Արտաքին քաղաքականությունն ուղղված է երկրի արտաքին խնդիրների լուծմանը, հարևան պետությունների, հզոր պետությունների հետ դիվանագիտական կապերի հաստատումը:

2. Որո՞նք են ՀՀ Արտաքին քաղաքականության Սահմանադրական նպատակները:

Հայաստանի Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունն ուղղված է երկրի արտաքին անվտանգության ամրապնդմանը, պետության զարգացման արտաքին բարենպաստ պայմանների ապահովմանը, միջազգային ասպարեզում Հայաստանի դիրքորոշումների ներկայացմանը, արտերկրում Հանրապետության և նրա քաղաքացիների շահերի արդյունավետ պաշտպանությանը, բարեկամ և գործընկեր երկրների հետ համագործակցության ամրապնդմանը, տարածաշրջանային խնդիրների կարգավորմանն ու համագործակցային մթնոլորտի ձևավորմանը:

3. Թվարկե՛ք պետության արտաքին գործառույթները /գրավոր, դասագիրք, Սահմանադրություն և այլ աղբյուրներ/.

Պաշտպանել քաղաքացուն երկրի սահմանների ներսում ու դրա սահմաններից դուրս:

Փետրվարի 18-22

Առաջադրանքներ.

1. Ի՞նչ հատկանիշներով են իրարից տարբերվում ազգային և միջազգային իրավունքը:

Ազգային իրավունքը կարգավորում է տվյալ պետության տարածքում գոյություն ունեցող հարաբերությունները, իսկ միջազգային իրավունքի կողմից կարգավորվող հարաբերությունները դուրս են տվյալ պետության իրավասության ոլորտից և նրա տարածքային սահմաններից։ Միջազգային իրավունքը ունի մեկ համակարգ,իսկ ազգային իրավունքի համակարգերը բազմաթիվ են։ Միջազգային իրավունքը ազգայինից տարբերվում է իր մասնակիցներով։ Ազգային իրավունքի հիմնական աղբյուրներ են նորմատիվ ակտերը, իսկ միջազգային իրավունքի հիմնական աղբյուրներ են միջազգային պայմանագրերը։

2. Որո՞նք են միջազգային իրավունքի սուբյեկտները:

Միջազգային մասնավոր իրավունքի սուբյեկտներ կարող են լինել ինչպես պետությունները, այնպես էլ քաղաքացիներն ու իրավաբանական անձինք։

3. Ներկայացրե՛ք միջազգային վեճերի լուծման հաշտեցուցիչ միջոցները:

Միջազգաին բանակցություն

Այն վեճի լուծման ամենաշարժուն և արդյունավետ միջոցն է։ Դրանց ընթացքում պետությունները կամ միջազգային կազմակերպությունները կարող են ընդունել վիճելի հարցերի լուծման զանազան տարբերակներ։

Խորհրդատվություն

Բանակցությունների տարատեսակ է։ Լինում է երկու տեսակի՝ մեկանգամյա հանդիպում, առանց հատուկ ձևականությունների, ինչպես նաև կանոնավոր ու պարբերական ձևով հանդիպումներ ու շփումներ, որի նպատակն է վերահսկել ինչ-որ համաձայնության կատարման ընթացքը։

Բարի ծառայություն

Երրորդ կողմի գործունեությունն է վիճող կողմերի միջև անմիջական շփումներ հաստատելու համար։ Բարի ծառայություն կարող է մատուցել պետությունը, միջազգային կազմակերպությունը, կամ նույնիսկ հեղինակավոր մասնավոր անձը։ Բարի ծառայություն մատուցելու համաձայնություն պետք է տան վեճի բոլոր կողմերը։

Միջնորդություն

Երրորդ կողմն անմիջականորեն մասնակցում է բանակցություններին փոխադարձ պահանջների համաձայնեցման և կողմերի համար ընդունելի որոշման կայացման համար։ Միջնորդներ կարող են լինել ինչպես պետությունները, այնպես էլ միջազգային կազմակերպությունները և մասնավոր անձինք։

Փաստերի հաստատում

Սրանք քննչական ընթացակարգեր են, որոնք կիրառվում են վեճերի հիմքում ընկած փաստերի հաստատման համար։ Որպես կանոն, ստեղծվում են խառը հանձնաժողովներ՝ կազմված կողմերի հավասար թվով ներկայացուցիչներից։ Երբեմն հանձնաժողով են ընդգրկում երրորդ անձանց։ Այդպիսի ընթացակարգի արդյունքը կողմերին տրվող զեկույցն է։

Հաշտեցում

Ներառում է փաստերի հաստատման և միջնորդության տարրեր և, որպես կանոն, իրականացվում է հաշտեցուցիչ հանձնաժողովի կողմից։

4. Ներկայացրե՛ք միջազգային իրավական քաղաքական և նյութական պատասխանատվության տեսակները /գրավոր, դասագիրք և այլ աղբյուրներ/.

Քաղաքական պատասխանատվությունը, որպես կանոն, ուղեկցվում է իրավախախտ պետության դեմ հարկադրական միջոցներ կիրառելով և նյութական պատասխանատվությամբ: Քաղաքական պատասխանատվության տարածված ձևերն են` ռետորսիաները, ռեպրեսալիաները, սատիսֆակցիան, ռեստորացիան, միջազգային կազմակերպությունում անդամակցության կասեցումը կամ անդամությունից հանելը, ագրեսորին ուժով ճնշելը, որոնք իրացվում են սանկցիաների կիրառման միջոցով:   

Քերականություն. 28.02.2019

Կետադրիր տրված նախադասությունները

1. Եվ ժողովուրդը՝ աշխատասեր, բանիմաց, հողին տվեց նախկին քնքշությունը։
2. Իմ աչքերի առաջ ճանապարհն էր, և փիրուզե հավերժահարսը՝ ծովակը։
3. Նա մտախոհ դիտում էր. անդորր ջրի մակերևույթը՝ մարմարի նման հարթ և մարմարի նման անշարժ։
4. Նոր ժամանած տիկինն սկսեց պատմել իր՝ Լեհաստան կատարած այցի մասին։
5. Ես մոտենում եմ Մխիթարի՝ քաջ զորավարի գերեզմանին, պառկում խոտերի վրա։
6. Ես՝ հյուսիսային կիսագնդի բնակիչս, առաջին անգամ մուտք եմ գործում հարավային կիսագնդի օդային սահմանը։

Էկոլոգիան ամփոփելիս...

Մեկ տարվա ընդացքում շատ բան եմ սովորել էկոլոգիա առարկայից: Ամեն դասի հետ հետաքրքրությունս ավելի է մեծացել, իսկ ճանփորդությունների շնորհիվ իմացածս ամրապնդել եմ: Էկոլոգիական նախագծերով շատ եմ ճամփորդել(1,2,3), հիմնականում՝ ընկեր Մարթայի հետ:

Էկոհամակարգերի հիմնախնդիրը

Ձեր կարծիքով որոնք են էկոհամակարգերի կարևորագույն  հատկանիշները: Ինչու՞

Էկոհամակարգը կամ էկոլոգիական համակարգը՝ կենսաբանական համակարգ է, որը կազմված է կենդանի օրգանիզմների համայնքից` բիոցենոզից, նրանց բնակության միջավայրից՝ կենսատոպից, կապի համակարգից՝ որը էներգիայի և նյութի փոխանակություն է իրականանում նրանց միջև։

Բնօգտագործումն ու բնապահպանությունը ՀՀ-ում

Ին"չ առանձնահատկություններ ունեն ՀՀ բնական պայմանները, որքանով են դրանք նպաստում հանրապետության զարգացմանը:

Հայաստանում կլիման բազմազան է, որը թույլ է տալիս զարգացնել գյուղատնտեսությունը, հանքարդյունաբերությունը:

ՀՀ էներգետիկա

Ի՞նչ դեր ունի ՀՀ-ի համար Էներգետիկ համակարգը

Էներգետիկ համակարգը նպաստում է տնտեսության և արդյունաբերության զարգացմանը:

Ի՞նչպես են ՀՀ-ում ստանում էներգիան

ՀՀ-ում էներգիա ստանում են ՀԷԿ-երից, ՋԷԿ-երից, ԱԷԿ-ներից:

Մաթեմատիկան իմ ընտրած բնագավառում

Ապագա մասնագիտություն դեռ չեմ ընտրել, բայց հավանական է տուրիզմի հետ կապ ունեցող մասնագիտություն ընտրեմ: Չեմ կարծում՝ երևբէ մաթեմատիկան ինձ պետք կգա հենց այդ ոլորտում, բայց սխալ կլինի ընդանրապես անտեսել այն: Լոգարիթմները, մոդուլները կամ ֆունկցիաներն, երևի թե, ինձ պետք չեն գա:

Կարկուտ

Կարկուտը բնական երևույթ է, պինդ մթնոլորտային տեղում՝ սառցե գնդաձև հատիկների տեսքով։ Կարկուտն առաջանում է, երբ երկրի մակերեսից բարձրացող օդային ուժեղ հոսանքների ազդեցության տակ գերսառեցված ամպերում տեղի է ունենում ջրի կաթիլների արագ սառեցում և սառցապատում: Կարկտաբեր ամպեր հիմնականում ձևավորվում են լեռնային գոտիներում:

Թշշան կարապ

Թշշան կարապի մարմնի երկարությունը 145-160 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 208-238 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 8-13 կգ։ Երկար վիզը ոլոր է՝ վեր պահած դիրքում։ Պոչը երկար է, ծայրը՝ սուր։ Հասունը գրեթե ամբողջությամբ սպիտակ է, կտուցը՝ նարնջագույն ու սև, ոտքերը և ոտնաթաթերը՝ սև։

Եթե ուզում ես կտրվել աշխարհից, գնա Կապս...

Եվս մեկ հերթական-անմոռանալի ճանփորդություն`հարազատ դարձած Գյումրի: Էլ ինչ Գյումրի առանց Անի Նավասարդյան: Ներկա եղանք Գյումրու ուսուցչական երգչախմբի փորձին. Կոմիտաս էինք երգում, գյումրվա երգեր: Սրահում մեր ձայներն էին տարածվում ու մռայլ եղանակի տրամադրությունը ցրում: Մինչ երկինքը, չգիտես ինչու, լաց էր լինում, մենք ուղևորվում էինք Կապսի ձոր: Քանի որ առաջին անգամ էի Կապսի ձորում, ինձ հետաքրքիր էր ցանկացած քար, ծառ, առհասարակ՝ամեն ինչ: Կապսում արժանացանք ջերմ հյուրընկալության:

Գյումրի. Վայր, որից հոգնելը անհնար է...

«Խազեր» պատանեկան երգչախմբով շատ ենք եղել Գյումրիիում։ Գյումու հիշողություններս շատ են և դրանք ամեն անգամ ավելի են շատանում, կրկնապատկվում։ Ամեն անգամ ետ վերադառնալիս բերում ենք արդեն հարազատ դեմքեր, նոր հիշողությունններ։ Մեկ տարի ամեն շաբաթ Գյումրի գնալ գալուց հետո հասկացել եմ մի բան. Գյումրին այն վայրերից է, ուր ուզում ես միշտ լինել, շրջել  ու անպայման վերադառնալ կիսատը լրացնելու համար։