Հայերը և միջին հայերենը...

Վալերի Բրյուսովը 1916 թվականին գրեց «Հայաստանի պոեզիան գնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրեր» ժողովածուն, որտեղ խոսում է հայ միջնադարի քնարերգության մասին: Այն համարվում է լավագույնը հայոց բանաստեղծությունների մեջ: Վալերի Բրհուսովը գրել է մարդու զգացմունքների, բնության գեղեցկությունը արտացոլելու միտումների և հայրենասիրության մասին:

Ֆրիկից (մոտ 1230-ական թվականներ - մոտ 1310-ական թվականներ) պահպանվել են քիչ տեղեկություններ: Նրա ստղծագործություններից պահպանվել են մոտ հինգ տասնյակ բանաստեղծություններ, որոնց մեծ մասը ի մի են բերվել Տիրայր Վարդապետի կողմից: Նա գրում էր ազգային և սոցիալական խնդիրների մասին բոլորին հասանելի ձևով: 

Ներսես Շնորհալին (1166-1173թթ.) տվել են Երգեցօղ պատվանունը: Նա նույնպես գրել է հայ հերոսների, թագավորների մասին, հայերնասիրական գաղափարների մասին: Նրանից մեզ են հասել երգեր,հանելուկներ, վիպերգություն: Նա մշակել և լրացրել է Շարակնոցը, Պատարգամատույցը, կանոնավորել է հայկական եկեղեցական երգերի տարվա փուլերը ավելացնելով իր սեփական ստեղծագործություններով:


Մխիթար Գոշը (1130-1213թթ.) նշանավոր առականիներից մեկն է: Նրան շատ են սրբացրել, համարել են վերածնունդի հիմնական ներկայացուցիչներից մեկը:

Վարդան Այգեցին (12-րդ դարի վերջ- 1250 թթ.) նույնպես դասվում է նշանակավոր առականիների շարքում: Այգեկ վանքում գրել 22 ճառ, 5 խրատական թուղթ, կազմել «Արմատ հավատո» ժողովածուն: