Անտրոպագենեզ կամ Էվոլուցիա

Անտրոպագենեզ մարդու պատմության զարգացումն է։ Մեր օրերում կան անտրոպագենեզի երեք տեսակ։ Կրեացիոնիզմի թերեմը առկանից ամենահինն է, այն պնդում է որ մարդիկ առաջացել են գերբնական արարածներից։ Օրինակ քրիստոնաները հավատում են, որ մարդուն ստեղծ էլ է Աստծված <<իր դեմքով և Աստծուն վայել պահվածքով>>։ Նմանատիպ գաղափարներ կան նաև այլ կրոնների, ինչպես նաեւ շատ առասպելներում։

Զարգացման տեսությունը պնդում է, որ նախնիները զարգացել են ժառանգաբար, փոփոխականություն և բնական ընտրության օրենքներով: Այդ տեսությունը առաջի անգամ առաջարկել է Չարլզ Դարվինը (1809-1882): Տիեզերական տեսությունը պնդում է, որ մարդ ունի ոչ երկրային ծագում: Մարդը կամ այլ մոլարակային արարածների հետնորդը, կամ ոչ երկրային մտքի փորձերի պտուղը: Բազմաթիվ գիտնականների կարծիքով դա ավելի էկզոտիկ և ավելի հավանակն տարբերակ է, քան մնացած բոլոր վարկածները:

Մարդու էվոլուցիայի փուլերը

Գիտնականների ճնշող մեծամասնությունը հավատարիմ է էվոլյուցիոն տեսությունը, որը հաստատվում է մի շարք հնագիտական և կենսաբանական տվյալներ: Նայենք մարդկանց էվոլյուցիաին այդ տեսանկյունից: Ավստռալոպիտեկ համարվում են ավելի մոտ նախնադարյան մարդուն. Նա ապրել է Աֆրիկայի շրջանում 4,2-1 միլիոն տարի առաջ: Ավստռալոպիտեկի մարմինը ծածկված է եղել խիտ մազածացկույթով, արտաքին տեսքով ավելի նման է եղել կապիկի քան մարդու: Բայց նա արդեն քայլում էր երկու ոտքով և օգտագործում տարբեր առարկաներ որպես գործիք, ինչը նպաստեց Կիստի (հիվանդության) զարգացմանը: Նրա ուղեղի ծավալը (համեմատած մարմնի ծավաի հետ) եղել է մարդկանցինից փոքր, բայց ավելի մեծ քան ժամանակակից մարդանման կապիկներից: Մարդը համարվում է ամնեախելացին մարդկային տեսակի մեջ. Նա ապրել է 2,4- 1,5 միլիոն տարի առաջ Ափրիկայում և անվանվել է շ քարե գործիքների հետ կապված հմտություների պատճառով: Նրա ուղեղը մեկ երորդով գերազանցում է ավստրալոպիկների ուղեղից, իսկ ուղեղի կենսաբանական յուրահատկությունը ապացուցում է խոսելու հնրավարությունը: Մնացած մարդկանց Մնացած մարդկանց հմուտ ավելի նման է ավստռալոպիտեկ, քան ժամանակակից մարդուն: Մարդը բառիս բուն իմաստով տարածվել են 1,8 միլ. — 300 հազար տարի առաջ Աֆրիկայում, Եվրոպայում և Ասիայում: Նա կարողանում էր ստեղծել դժվար զենքեր և արդեն կարողանում էր օգտվել կրակից: Նրա ուղեղը ծավալով ամենամտն է ժամանակակից մարդու ուղեղին, ինչը թույլ է տալիս նրան կազմակերպել խոշոր կենդանիների որսը և օգտագործել է խոսքը։ 500 մինչև 200 հազար տարի առաջ տեղի է ունեցել անցում է մարդու փոփոխությունը խելամիտ մարդու: Շատ դժվար հայտնաբերել  ժամանակաշրջանը երբ մի տեսակը փոխվում է, ուստի այդ անցումային շրջանում փխվում են մարդու հին միտքը: Նիանտրթլականները պրել են 230-30 հազար տարի առաջ: Նիանդերթալականի ուղեղը նման է ժամանակակիցին: Հետազոտությունները փաստում են շատ տարբեր կուլտուրաների, րիտուալների, մշակույթի մնացորդների մասին: Առաջ հետազոտողները մտածում էին, որ նիանդերթալացիները ուղիղ հետնորդներն են ժամանակակից մարդու, բայց հիմա գինականները  կարծում են, որ նիանդերթալացիերը, <<կույր>> ճյուղ է էվոլուցիայի մեջ:  Գիտակից ու բանական մարդը, ժամանակակից մարդու տիպարը հայտնվել է ավելի քան 130.000 տարի առաջ: Հետազոտություների արդունքում նոր մարդկան ոսկորներ փորելուց հետ, նրանց անվանել են տվյալ տարածաշրջանի անունով, այսինքն կրոմանյոնցիներ: Կրոմանիոնցիները արտաքին տեսքով շատ քիչ են տարբերվում ժամանաակից մարդուց: Նարնցից հետո նրանք թողել են բազմաթիվ արտերֆակտեր, որոնց շնորհիվ մենք այսօր կարող ենք հետազոտել իրենց մշակույթը, շակույթի արմատները, օրինակ՝ քարանձավային պատկերները, մանրանկարչության արվեստը, քարանձավները, զարդերը և այլն: Մարդը ի շնորհիվ իր բանականության, 10-15.000 տարի առաջ <<գրավեց>> ամբողջ երկիր մոլորակը: Կատարելագործման ճանապարհին մարդիկ կատարելագործեցին աշխատանքային գործիքները և կյանքի փորձի շնորհիվ նրանք անցան տիրակալության: Նեոլիտի ժամանակաշրջանում ձևավորվեցին մի շարք պետություններ և ցեղեր և մարդկությունը երկրի վրա շատ հատվածներում մտավ քաղաքակրթությունների դար: